У гэтай кнізе на багатым матэрыяле разнастайных крыніц разглядаюцца асаблівасці палітычнага ладу аднаго з найстаражытных цэнтраў Расіі ― Вялікага Ноўгарада і ці ледзь не самага легендарнага італьянскага горада ― Венецыі.

Ці можна асэнсоўваць палітычны лад Вялікага Ноўгарада ў агульнаеўрапейскім кантэксце і найперш як варыянт еўрапейскага рэспубліканскага гарадскога ладу? Ці можна лічыць Ноўгарад сярэднявечнай камунай - і калі не, то чаму, а калі так, то ў якім сэнсе? У якасці "аб'екта параўнання" ў кнізе выкарыстоўваецца венецыянскі палітычны лад. Разглядаюцца падабенствы і адрозненні «палітычнага народа», лёсы народнага збору, легенды аб паўміфічных першазаснавальніках, культы святых заступнікаў - святога Марка і святой Сафіі. Хронікі, клятвы дожаў і найбольш раннія акты Венецыянскай рэспублікі; рускія летапісы, граматы і дакументы, злучаныя з дзейнасцю наўгародскай ганзейскай канторы, - найважнай асаблівасцю манаграфіі з'яўляецца тое, што звесткі аб Ноўгарадзе і аб Венецыі бяруцца з наратыўных і дакументальных крыніц, падвергнутых дбайнаму крыніцазнаўчаму аналізу