Блакада Ленінграда, гуманітарная катастрофа і генацыд жыхароў аднаго з найбуйных мегаполісаў Еўропы застаецца, быць можа, самай пранізлівай старонкай у гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, у чыім цені дагэтуль знаходзіцца іншая падзея каласальнай значнасці - эвакуацыя. У 1941–1944 гг. было эвакуіравана каля 1,8 мільёна жыхароў блакаднага горада, а таксама бежанцаў з Ленінградскай вобласці і прыбалтыйскіх рэспублік. Аднак пра жыццё гэтай велізарнай колькасці людзей, якія зніклі з калектыўнай памяці аб блакадзе так, быццам эпапея іх пакут спынілася ў той момант, калі яны ступілі на Вялікую зямлю, вядома вельмі мала.

У другім томе «блакаднай» серыі, распачатай Цэнтрам вывучэння эга-дакументаў «Пражыта» Еўрапейскага ўніверсітэта ў Санкт-Пецярбургу са зборніка «„Я ведаю, што так пісаць нельга“: Феномен блакаднага дзённіка» (2022), публікатары звяртаюцца да сведчанняў ад першай асобы скай вобласці да Казахскай ССР. У параўнанні з блакаднымі дзённікамі (супрацоўнікі «Пражыта» налічваюць іх больш за 600) дзённікі эвакуяваных з Ленінграда з'яўляюцца незвычайнай рэдкасцю. Якія стратэгіі выжывання былі вымушаны выбіраць блакаднікі на новым месцы? Як яны ўзаемадзейнічалі адзін з адным і жыхарамі рэгіёнаў? Якую настальгію адчувалі па пакінутым родным горадзе, марачы вярнуцца туды, дзе страцілі ўсё - блізкіх, працу, дом? У сапраўднае выданне ўвайшлі дзённікі А. М. Гробер-Рапапорт (1899–1990), Б. А. Кулікова (1922–1980), С. П. Мешчарак-Булгакавай (1912–1992), В. Н. Баронавай (1921–?), В. В. В. В. В. В. В. В. В. ной)(1922–2008) — апаляючыя сведчанні эвакуацыі з блакаднага Ленінграда, выратаванне якіх з забыцця мінулага восемдзесят гадоў пасля прарыву блакады з'яўляецца сапраўдным цудам.