Развіццё на мяжы XIX і XX стст. жанраў дэтэктыўнага і шпіёнскага раманаў, увядзенне ў псіхіятрыю новай адзінкі - параноі, змена арыентацыі палітычнай навукі, якая перамяшчае параною з псіхічнага ў сацыяльны план, зрабілі прадметам даследавання, з аднаго боку, змова, а з другога - схільнасць тлумачыць гістарычныя падзеі з дапамогай "тэорыі змовы". Тэма змовы заўсёды звязана з падазрэннямі, якія суправаджаюць практыкі ўлады. Дзе на самой справе сканцэнтравана ўлада і каму яна належыць: кіруючым органам дзяржавы або іншым, ценявым інстытутам - банкірам, анархістам, таемным таварыствам? Гэта стварае ўяўленне аб рэальнасці, якая складаецца з мноства граняў. Вонкавай, бачнай, але ілюзорнай рэальнасці супрацьпастаўляецца іншая - глыбінная, ценявая, але куды больш рэальная. Перыпетыі канфлікту гэтых дзвюх рэальнасцей і ствараюць аснову прапанаванай чытачу кнігі. Даследуючы творчасць майстроў жанру дэтэктыўнага і шпіёнскага раманаў — ад Артура Конан Дойла і Жоржа Сіменона да Джона Ле Карэ і Грэма Грына, — Люк Балтанскі паказвае, што гэтыя мастацкія творы адыгрываюць вялікую ролю ў рэпрэзентацыі рэальнасці і ўяўляюць сабой прасвядны матэрыял для сацыялагічнага вывучэння.